باید ها و نباید های یک شهردار

یادداشتی از هاتف فرحناک

با توجه به وظایف پیچیده و متنوع شهردارى ها، شهردار باید چه تخصص یا تخصص هایى داشته باشد؟

در دانشنامه جامع شهردار را اینطور تعریف نموده اند  طبق تعریف دانشنامه‌ای، به نگهبان یا گرداننده ی شهر، شهردار یا شارمند، گویند.اما بر اساس معانی رایج در ایران، شهرداری نهادی است عمومی، غیر دولتی، محلی وخودکفا. یعنی مثل دیگر نهادهای دولتی از بودجه ی دولتی استفاده نمی‌کند و باید دارای درآمد محلی برای اداره خود باشد که این درآمد توسط شورای اسلامی شهر به تصویب رسیده و در قالب عوارضات متعلقه از مردم اخذ می‌گردد

شهردار هر شهر، بالاترین مدیر آن شهر است. اهمیت این پست مستلزم آن است که متصدی آن شخصی واجد شرایط باشد، اما این شرایط چیست و چه کسی آن را تعیین می کند. 

نوبت به انتخاب شهردار بعنوان اصلی ترین وظیفه شوراها می رسد تا تیمی که منتخب مستقیم مردم هستند با ارزیابی معیارها و شاخص های مورد نیاز بتوانند مسیر مدیریت شهری را برای مدت چند سال مشخص کنند

 اینکه تحصیلات مرتبط شهری و مهندسی یکی از معیارهای لازم برای انتخاب یک شهردار همواره مورد توجه بوده است اما نگاه همه جانبه به شهر و رویکردهای اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی، امنیت و سلامت روانی حاکم بر شهر هم نباید نادیده گرفته شود.

هر شهر به تناسب وسعت و جمعیتی که در خود جای می دهد مسائل و راهکارهای خاص خود را می طلبد ، در کلان شهری مثل رشت معضل ترافیک و درآمدی از واضح ترین مشکلاتی است که باید برای آنها راهکار و برنامه داشت.

بیشتر شهرداران موفق، افرادی هستند که در هر گفتگوی دوستانه، طرح‌ها و نظرات دیگران را می‌شنوند و آنها را به خاطر می‌سپارند. بر خلاف تصور عمومی، بسیاری از طرح‌های موفق، از همین گفت‌وگو‌ها و جمع‌های دوستانه و بعضأ با حضور اندیشمندان یا کارشناسان گرفته می‌شوند و به ندرت چنین طرح‌هایی در جلسات رسمی طرح‌های اولیه مطرح می‌شوند و بعدأ روی آنها کار کارشناسی می‌شود.

معمولأ طرح‌هایی موفق می‌شوند که مردم آنها را قبول دارند و همین قبول داشتن، نشانه آماده بودن جامعه برای چنین طرحی است. ممکن است این آمادگی، زیاد به چشم نیاید، اما به محض اینکه روی آن دست گذاشته شد، به صورت آشکار، خود را نشان می‌دهد.

از بیشتر شهرداران موفق دنیا تنها به خاطر چند مورد محدود یاد می‌شود، چه بهتر که این چند مورد ، مربوط به موفقیت‌ها باشند تا شکست‌ها. پس، بهتر است ضمن پیشبرد امور شهری که طی آن ممکن است چندین طرح نیز به انجام برسند، روی چند طرح محدود و ماندنی تمرکز کرد و از این مسیر منحرف نشد. همچنین شهرداران موفق را می‌توان از لحاظ مشخصات فردی و حرفه‌ای به چند دسته تقسیم کرد. بعضی از آنها بیشتر به روند کار و خدماتی که در روند اجرای طرح‌ها ارائه می‌شوند، اهمیت می‌دهند و برخی دیگر بیشتر به نتیجه کار و پیامدهای اجتماعی، سیاسی و مدیریتی طرح‌هایشان اهمیت می‌دهند. هر کدام از این مشخصات می‌تواند باعث موفقیت یک شهردار شود.

نکته دیگر در مورد شهرداران موفق این است که فهرست چنین افرادی معمولا شامل شهرداران سابق و قدیمی شهرهاست و برای ادعای موفق و یا ناموفق بودن یک شهردار، نیاز به وقت است. به عبارت دیگر یک شهردار، تنها به دلیل رویکردش به مسائل شهری نمی‌تواند مورد قضاوت قرار بگیرد، بلکه باید پیامدهای طرح‌های وی و همکارانش و همچنین تأثیر آن‌ها بر جامعه شهری در طول مدت زمان خاص، مورد بررسی قرار گیرد.

شهردار باید به این نوع مدیریت باور داشته باشد و نه تنها شهر را متناسب با دیدگاه و خواسته هاى نمایندگان مردم در شورا اداره کند، بلکه با همراهى و همفکرى شورا، امکان حضور مؤثر مردم را در اداره امور شهر فراهم سازد، به گونه ای که شهر در اختیار مردم قرار گیرد و پروژه هاى عمرانى و فعالیت هاى خدماتى در پاسخ به نیازهاى واقعى مردم شهر تعریف و اجرا شوند.