قایقی از میان گل‌های لاله مردابی آرام پیش می‌رود. اردک بلوطی سر در آب فرو می‌برد و عقاب تالابی چرخ‌زنان از قلمروی سرسبزش سان می‌بیند. پرستویی در قوسی بلند آسمان ابری را قیچی می‌کند، حواصیل خاکستری از کناره‌ی آب به تماشا نشسته و نی‌های بلند و نیلوفرهای آبی چندین جزیره کوچک را در خود پنهان کرده‌اند. مدت‌ها این تصویر آشنای تالاب انزلی بوده اما حالا نگین گیلان از این وضعیت آرام و بی‌دغدغه خارج شده است. حالا عمق آب آنقدر کم شده که پره‌های قایق‌ها به کف تالاب گیر می‌کند، بوی تعفن تالاب را فراگرفته و قرار است سدسازان با مجوز رسمی سازمان محیط زیست همین مقدار آب را هم از تالاب انزلی دریغ کنند. طرحی هم برای نجات تالاب «با فناوری نانو» رقم خورده است که بیشتر از آنکه آرامش خاطر به ارمغان آورده باشد دل مردم و فعالان محیط زیست را لرزانده است. اما معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست همه این‌ها را طبیعی، مجاز، سنجیده و در راستای ملاحظات محیط زیستی می‌داند.

محیط زیست نمی‌تواند در مسیر اجرای پروژه لجن‌زدایی از بستر تالاب انزلی به طور همزمان به عنوان کارفرما، پیمانکار و ناظر طرح عمل کندمسعود تجریشی گفته: نگرانی‌های شاکیان در موضوعات مختلف قبل از صدور مجوز طرح سد لاسک مد نظر بوده و مجوز زیست محیطی برای طرح مذکور با در نظر گرفتن تمام جوانب و ملاحظات زیست محیطی صادر و برای حصول اطمینان از رعایت آنها از مجری طرح تعهدات لازم زیست محیطی اخذ شده و در نهایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان موظف به نظارت و پیگیری به منظور حسن انجام تعهدات خواهد بود.

اما سد لاسک تنها سرباز تیرانداز جوخه اعدام تالاب انزلی نیست. نماینده مردم بندر انزلی در مجلس ضمن اعلام اختصاص بودجه ۸۵۰ میلیارد تومانی برای احیای تالاب انزلی در مورد گروهی که با حمایت‌های سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مجری طرح احیاء تالاب انزلی معرفی شده‌اند تصریح می‌کند: این گروه تحقیقاتی طبق نتایج مطالعات و آزمایشات انجام شده معتقدند با علم نانو می‌توان بستر تالاب را لجن‌زدایی و به مقدار قابل توجهی به عمق آن اضافه کرد.

حسن خسته‌بند عدم به رسمیت شناختن تیم تحقیقاتی مورد حمایت سازمان حفاظت محیط زیست توسط ستاد نانو کشور را موضوعی بسیار نگران کننده دانسته و تصریح می‌کند: طبق آخرین رایزنی‌ها ستاد نانو گروهی که برای اجرای پروژه‌های احیاء تالاب انزلی معرفی شده را به رسمیت نمی‌شناسد.

وی با تأکید بر اینکه محیط زیست نمی‌تواند در مسیر اجرای پروژه لجن‌زدایی از بستر تالاب انزلی به طور همزمان به عنوان کارفرما، پیمانکار و ناظر طرح عمل کند عنوان می‌کند: این موضوع نیز یکی دیگر از ملاحظات و نواقص پروژه احیاء تالاب انزلی است که با چهارچوب‌ها و ضوابط قانونی فاصله دارد.

تیر خلاص بر پیکر زخمی تالاب انزلی

یک عضو پیشین شورای عالی جنگل  اجرای این طرح را «تیر خلاص جهل بر پیکر زخمی در حال فروپاشی تالاب انزلی» می‌داند و می‌گوید: برای احیای یک سیستم طبیعی قبل از هر اقدامی علت یا علت‌های تخریب شناسایی و برای حذف آن اقدام عاجل معمول می‌شود. دو علت عمده که تجمع رسوبات آلی و معدنی را در تالاب انزلی از حد کنترل خارج کرده و زیست پالائی طبیعی را غیرممکن می‌سازد، عبارتند از رسوب گذاری ناشی از سوء مدیریت سازمان جنگل‌ها در حوضه آبریز تالاب که نیاز است با تدوین و اجرای برنامه عمل آبخیزداری با محوریت عملیات بیولوژیک تهدید تا حد مقبول تعدیل شود. دیگر علت عمده فاضلاب مناطق مسکونی، صنعتی و… است که به این اکوسیستم شکننده و منحصر به فرد سرازیر می‌شود که ضرورت دارد در اسرع وقت حسب ضوابط موجود اعمال قانون لازم معمول شود.